در حال حاضر کوچه پس کوچهها، میدانها و گذرها، بازارها و خانقاهها، هر خشت و هر سنگ و آجری از در و دیوار این شهر نشانی از گذشته تاریخی و تمدن دیرین را در بر دارد.
در هر دوره از تاریخ، باستانشناسان با مراجعه به اسناد، مدارک و تاریخچه مناطق مختلف با حفاری در این قسمتها گوشهای از تاریخ و سرگذشت نیاکانمان را از زیر خروارها خاک بیرون آورده و غبار فراموشی را از چهره این آثار پاک میکنند؛
اما تاریخ و گستره تمدن تبریز چنان وسیع است که در بعضی از محلههای قدیمی کهن بخشی از این تمدن و تاریخ هنوز سر از خاک بیرون نیاورده است. بیشک وظیفه سازمان میراث فرهنگی هر استان این است که این مناطق قدیمی را با کمک کارشناسان و متخصصان شناسایی کرده و درصورت وجود ابنیه و آثار تاریخی نسبت به حفاری و یافتن این آثار و سپس حفظ آنها اقدامات لازم را بعمل آورد.
اتفاقاتی که اخیراً در یکی از محلههای قدیمی شهر تبریز رخ داد نشان از این دارد که شهروندان فرهنگپرور و هنر دوست تبریزی بیش از سازمانهای مربوط دغدغه حفظ اسناد تاریخی شهر و گذشته خود را دارند.
«محله عمارتی» تبریز یکی از مناطقی است که پیشینه کهن را در دل خود پنهان کرده است و بخشی از این پیشینه اخیرا در پی خاک برداری شرکت آب و فاضلاب استان در یکی از کوچههای این محله به شیوهای اسفبار و غیراصولی سر از خاک بیرون آورد.
پرویز منعم که یکی از اهالی این محل است در این خصوص میگوید: کارگرانی که در این منطقه مشغول بهکار بودند در عمق 5 متری زمین متوجه وجود سنگهای قدیمی شدند و من به محض اطلاع از این موضوع سنگهای یافت شده را به خانه خود برده و سریعا سازمان میراث فرهنگی را در جریان امر قرار دادم و دکتر عمرانی، معاون حفظ ابنیه سازمان میراث فرهنگی بههمراه کارشناسان امر جهت رسیدگی به موضوع به محل مذکور مراجعه و اقدام به تهیه گزارش و عکس و فیلم کردند؛
و اما تاکنون هیچ اقدامی درخصوص متوقف کردن عملیات خاکبرداری یا اقدامات لازم برای جلوگیری از آسیبدیدگی این اثر تاریخی نهفته در خاک صورت نگرفته است. وی براساس اطلاعات خود اظهار میکند: احتمالاً این سنگها متعلق به یک قبرستان اشرافی گجیل است که نزدیک یکهزار سال قدمت دارد.
منعم ادامه میدهد: این آثار تاریخی به همین سنگها ختم نمیشود. بهطوریکه آرامگاه سلطان احمد، سردار بزرگ نادرشاه افشار در پی ساختمان همسایه قرارگرفته است. وی همچنین ته ستونهایی که احتمالاً متعلق به همین دوران است را هنگام حفاری از پی محل زندگی خود یافته است.
دکتر قندگر مسئول اسبق موزه آذربایجان در این خصوص میگوید: قبرستان گجیل یکی از قدیمیترین قبرستانهای شهر تبریز است که در اواخر سلطنت قاجار به باغ گلستان تبدیل شده است. وی میگوید: با اینکه مرحوم تربیت یکی از رجال علمی کشور بود اما هنگام تبدیل این قبرستان به پارک به سنگ قبرهای نفیس موجود در آنکه میتوانستند بهعنوان سند تاریخی مورد استفاده باشند توجه نکرده است.
قندگر در ادامه میافزاید: حدود یکهزار سال از این مکان بهعنوان قبرستان استفاده میشده و بزرگان علم و دانش در آن میآرامیدند و آرزوی ما این بود که این سنگقبرها به شکل اصولی از زیر خاک در میآمدند تا میتوانستیم این بزرگان را به همه معرفی کنیم و بنابراین جای تأسف است که سازمانهای مربوط به این موضوع بیتوجهی میکنند.
بهدنبال پیگیریهای مکرر خبرنگار همشهری از روابط عمومی و ریاست سازمان میراث فرهنگی آذربایجان شرقی درخصوص علت عدمرسیدگی سازمان به این موضوع، جواب روشنی ارائه نشد.
باتوجه به اینکه آثار تاریخی بخش جداییناپذیر هویت یک ملت به حساب میآید و روشنکننده گذشته پرحادثه یک منطقه است. هیچگونه تعلل و کوتاهی در این زمینه قابل اغماض نیست؛ چراکه این آثار بدون جایگزین بوده و تخریب آنها خسارت فرهنگی جبرانناپذیری به هویت، تاریخ و پیشینه یک منطقه وارد خواهد ساخت.